Astrobaza Kopernik

Niebo Kopernika – podsumowanie prelekcji w roku szkolnym 2022/2023

Multimedialna opowieść poświęcona obserwacjom astronomicznym Mikołaja Kopernika jest treścią cyklu spotkań, które zaplanowano z okazji Roku Kopernika w województwie kujawsko-pomorskim. Jej autorem jest Piotr Majewski, który odwiedzi 14 miejscowości, gdzie znajdują się kujawsko-pomorskie Astrobazy.

W roku szkolnym 2022/2023 odbyło się siedem spotkań. Pierwsze 14 kwietnia w Astrobazie w Rypinie, kolejne tydzień później 21 kwietnia w Unisławiu. 25 kwietnia odbyła się prelekcja w Golubiu-Dobrzyniu. 12 maja obyło się spotkanie w Złejwsi Wielkiej, 29 maja w Dobrzyniu nad Wisłą. 5 czerwca w Astrobazie w Kruszwicy. Ostatnia prelekcja przed wakacjami odbyła się 16 czerwca w Radziejowie. Każda z prelekcji przygotowana przez Pana Piotra Majewskiego cieszyła się dużym zainteresowaniem mieszkańców poszczególnych miejscowości.

Temat - wbrew pozorom - nie jest specjalnie znany i rozpowszechniony. Powszechnie znane są bowiem efekty badań prowadzonych przez naszego uczonego, czyli heliocentryczna budowa Układu Słonecznego. Dla stworzenia swojej teorii Kopernik musiał przeprowadzić szereg obserwacji. W jaki sposób? Jakimi narzędziami? Jakie obiekty śledził największy astronom wszech czasów? Jak wyglądało niebo w czasach Kopernika? Odpowiedzi na te pytania przynosi opowieść Piotra Majewskiego - autora „Radia Planet i Komet” w Polskim Radiu PiK, popularyzatora astronomii, członka Rady Programowej projektu ASTROBAZA-KOPERNIK, Mistrza Mowy Polskiej.

Oficjalnie Mikołaj Kopernik zanotował kilkadziesiąt obserwacji, jednak przeprowadził ich o wiele więcej. Są wśród nich zaćmienia Słońca i Księżyca, zakrycia i koniunkcje planet, a także komety, których nasz uczony śledził przynajmniej kilka; jedną z nich była późniejsza słynna kometa Halleya. Jak mogła wyglądać widziana oczami Kopernika - warto zobaczyć! Przy okazji zobaczymy też obiekt, którego uczony ponoć nigdy nie oglądał. To pierwsza z planet Układu Słonecznego - Merkury.

Z obserwacjami prowadzonymi przez naszego największego astronoma wiąże się kilka innych zagadek i fascynujących historii, jak np. zakrycie gwiazdy Aldebaran przez Księżyc 09 marca 1497 roku. Było to pierwsze zjawisko zanotowane i opisane ręką Kopernika, ale... opis niekoniecznie zgadza się z faktycznym przebiegiem zakrycia. Dlaczego? Odpowiedzi szukamy w ramach prelekcji pt. "Niebo Kopernika".

Jej autor dociera też do źródeł astronomicznej pasji Mikołaja Kopernika. Dotąd jest to właściwie nieznana i niezbadana ścieżka biografii uczonego. Wiemy tylko, że urodził się w Toruniu, tam chodził do szkoły, dalej kształcił się prawdopodobnie w Chełmnie, zaś fakty z życia Kopernika pojawiają się dopiero w okresie studiów w Krakowie i we Włoszech. A co działo się wcześniej...? Piotr Majewski podąża śladem tej zagadki, badając katalog zjawisk na niebie gwiaździstym w końcówce XV wieku i zestawiając je z faktami historycznymi. Wynik tego porównania jest zaskakujący i prowadzi m.in. do zaćmienia Słońca, którego świadkami w Toruniu najpewniej byli: król Polski i wielki mistrz zakonu krzyżackiego, a działo się to na oczach 12-letniego Mikołaja Kopernika.

Barwną, 45-minutową opowieść wypełniają liczne animacje, grafiki, mapy nieba, a także astrofotografie. Są one ilustracją spotkania prowadzonego na żywo.

Projekt "Niebo Kopernika" wystartował w kwietniu, a zakończy się w listopadzie br. Partnerem głównym jest Województwo Kujawsko-Pomorskie. Patronat medialny sprawują: „Urania” oraz Polskie Radio PiK.

Terminarz kolejnych jesiennych spotkań w Astrobazach:

• 25 września – Świecie (godz. 14:00) / Gostycyn (godz. 18:00)
• 04 października – Jabłonowo Pomorskie (godz. 12:00) / Brodnica (godz. 18:00)
• 12 października – Gniewkowo (godz. 17:00)
• 22 listopada – Żnin (godz. 12:00) / Inowrocław (godz. 18:00)